AI จะตัดสินใจได้ดีกว่ามนุษย์มั้ย?

หนึ่งในบทสนทนาที่ช่วงนี้พวกเราน่าจะได้ยินกันบ่อย คงหนีไม่พ้น ความฉลาด ความเทพ ของ AI tools ต่างๆ พร้อมกับความกังวลว่า มันจะมาแย่งงานมนุษย์เรารึเปล่า (ส่วนตัวว่า แย่งแน่นอน จะเหลืออะไรบ้างดีกว่า)

ก็เลยสงสัยขึ้นมาว่า AI มันจะตัดสินใจได้ดีกว่ามนุษย์มั้ยนะ?

ถ้ามันทำได้ดีกว่า (ซึ่งคิดว่าคงดีกว่าในหลายๆเรื่อง) แล้วจุดยืนของมนุษย์เรา ควรจะอยู่ตรงไหน? เราจะสร้างคุณค่าที่แตกต่างจาก AI ได้ยังไงบ้าง?

วันนี้เราเลยลองไปถาม AI ตัว Top 4 ตัว ซึ่งก็คือ ChatGPT, Gemini, Claude และ Perplexity ว่าพวกมันคิดว่า AI จะตัดสินใจได้ดีกว่ามนุษย์รึเปล่า ที่น่าสนใจมากก็คือ พวกมันทั้ง 4 ตัวให้คำตอบที่เรียกว่า ไปในทางเดียวกันมาก (สงสัยใช้ dataset คล้ายๆกันมาเทรน)

สรุปมุมมองของ AI ทั้ง 4 ตัว

เรื่องที่ AI เก่งกว่าคน

• การตัดสินใจที่มีการวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมาก เช่น การวิเคราะห์ตลาดหุ้น, การวางแผนเส้นทางขนส่ง (logistics), การพยากรณ์อากาศ
• การตัดสินใจที่ต้องการความแม่นยำ (precision) และความสม่ำเสมอ (consistency) เช่น การควบคุมคุณภาพในโรงงาน, การวินิจฉัยโรคจากฟิล์ม x-ray/MRI
• การตัดสินใจที่ต้องการลดผลจากอคติ (biases) ให้มากที่สุด เช่น งานอนุมัติสินเชื่อ งานคัดกรองใบสมัคร (เรื่องนี้ส่วนตัวไม่ได้เห็นด้วย 100% เพราะจริงๆแล้ว AI มันก็ bias ตามข้อมูลที่เราใช้เทรนมันเหมือนกัน ไม่ใช่ไม่ bias แถมข้อเสียคือ บางทีเราไม่รู้ด้วยซ้ำ ว่ามันมี bias อะไรบ้างฝังอยู่ในนั้น)

ซึ่งก็ดูเป็นคำตอบที่ไม่น่าแปลกใจเท่าไหร่ AI จะทำได้ดีในงานที่เกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมาก ซึ่งมันทำได้รวดเร็วและแม่นยำกว่ามนุษย์เราเยอะ แถมยังไม่เหนื่อย ไม่เบื่อ ไม่ปวดหลัง ยิ่งถ้าเป็นการตัดสินใจที่มี “กฎ” หรือ “รูปแบบ” ที่ชัดเจน AI ยิ่งทำได้ดี

อ่านดูแล้ว มันก็ฟังดูเทพมาก แล้วมนุษย์เรา จะยังเหลือที่ยืนตรงไหน ให้เราเก่งกว่ามันอยู่บ้าง?

เรื่องที่คนทำได้ดีกว่า AI

• การตัดสินใจที่เกี่ยวข้องกับ อารมณ์ ความรู้สึก หรือ ความสัมพันธ์ทางสังคม (Emotional and Social Intelligence) เช่น การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท การเจรจาธุรกิจ
• การตัดสินใจที่เกี่ยวข้องกับ จริยธรรม หรือ ศีลธรรม (Ethical and Moral Decisions) เช่น การเลือกทางรักษาผู้ป่วยระยะสุดท้าย, การตัดสินใจเชิงนโยบายที่เกี่ยวข้องกับคนจำนวนมาก
• การตัดสินใจที่ต้องอาศัยความคิดสร้างสรรค์ (Creativity and Innovations) เช่น การหาทางออกของปัญหาที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน การสร้างสรรค์งานศิลปะ

แบบนี้ เราจะบอกว่า อาชีพที่เกี่ยวกับงานสร้างสรรค์ เช่น ศิลปิน หรือ อาชีพที่ต้องทำงานกับคน เช่น ที่ปรึกษา หรือ นักบำบัด (therapist) จะเป็นอาชีพที่ปลอดภัยไม่ถูก AI แย่งงานรึเปล่า?

เราเลยลองถามมันดูค่ะว่า ถ้ามันอยากทำได้ดีกว่า ในเรื่องที่เป็นจุดแข็งของมนุษย์ มันจะทำยังไง? ซึ่งคำตอบที่ได้ บอกได้เลยว่าน่าสนใจมากๆ มาลองดูคำตอบมันในหัวข้อที่เป็นจุดแข็งของมนุษย์ อย่างเรื่อง creativity/innovation กันค่ะ

ถ้า AI อยากทำงานสร้างสรรค์ได้ดีกว่ามนุษย์ มันจะทำยังไง?

มีคำกล่าวว่า ใต้ดวงอาทิตย์นี้ ไม่มีอะไรใหม่ มีแต่การเอาสิ่งที่มีอยู่มาผสมผสานกันเป็นสิ่งใหม่ขึ้นมา ถ้าในแง่นั้น AI มันก็น่าจะทำได้ดีและเร็วมาก เพราะมันสามารถเข้าถึงศาสตร์ที่หลากหลาย และสามารถลองผสมผสานศาสตร์ต่างๆได้รวดเร็วและไม่จำกัด มันก็น่าจะทำงานสร้างสรรค์ได้ดีเลยทีเดียว แล้วตัว AI เอง คิดยังไงกับเรื่องนี้

คำตอบของ AI ทั้ง 4 ตัวมีความใกล้เคียงกัน แต่วรรณชอบวิธีตอบของ Gemini ที่สุด เลยจะขอหยิบคำตอบของ Gemini มาแชร์ในบทความนี้ค่ะ

1. Gemini บอกว่า ถ้าต้องทำงานสร้างสรรค์ มันจะเริ่มจากการสร้าง “ทะเลสาบแห่งความรู้ที่ไม่สิ้นสุด” (The Infinite Knowledge Lake) เพราะคนเรา ส่วนใหญ่ก็เชี่ยวชาญแค่ 2-3 สาขา แต่ AI สามารถเข้าถึงความรู้ทั้งหมดของมนุษย์ชาติ (มันเทพชนะเราตั้งแต่ข้อแรกเลยค่า ขนาดคุยเรื่องจุดแข็งของคนเรากันอยู่นะเนี่ย)
2. การแยกส่วนประกอบ และ สร้างแบบจำลอง (Deconstruction and Modeling) เช่น แยกภาพยนตร์ เพลง ฯลฯ ออกเป็น building blocks ย่อยๆ แล้ววิเคราะห์ว่า pattern อะไรที่ทำให้ชิ้นงานนั้นประสบความสำเร็จ
3. กลไกการทำงานแบบเป็นระบบ และ วุ่นวาย (Systematic – Chaotic) เช่น เราต้องการออกแบบเก้าอี้ จากวัสดุ recycle ก็เริ่มจาก systematic engine สั่งให้มันออกแบบเก้าอี้ 10,000 แบบในเวลาอันรวดเร็ว เพื่อหาความเป็นไปได้ที่หลากหลาย หลังจากนั้น ใช้ Chaos Injector จงใจบังคับเอาศาสตร์ที่ไม่เกี่ยวเนื่องกันเลยมาผสมผสานกัน เช่น จงออกแบบเก้าอี้ด้วยปรัชญา Wabi Sabi
4. สร้างวงจรการเรียนรู้ที่รวดเร็ว (Rapid Iteration Loop) เช่น สร้างไอเดีย 1,000,000 อย่าง สร้างแบบจำลองความเป็นไปได้ แล้วคัดแค่ไอเดียที่ดีที่สุด 100 อันมาให้มนุษย์ดู ซึ่งวิธีนี้จะช่วยย่นเวลาการลองผิดลองถูกได้มหาศาล

อ่านถึงตรงนี้ น่าจะมีหลายคนรู้สึกเหมือนกันว่า AI อาจจะไม่ใช่ศิลปิน แต่มันสามารถเป็นเครื่องมือสร้างสรรค์ชั้นยอดได้ ถ้าเป็นแบบนั้น แล้วมีอะไรมั้ยนะ ที่มันจะไม่มีทางแทนที่มนุษย์ได้ และนี่คือที่มาของคำถามถัดไปค่ะ

การตัดสินใจที่ AI ไม่มีวันแทนที่มนุษย์

• การตัดสินใจที่เกี่ยวกับ ความรัก ความเสียสละผลประโยชน์ส่วนตัว หรือ ความสัมพันธ์ลึกซึ้ง เรื่องพวกนี้ เต็มไปด้วยทางเลือกที่ขัดกับหลักเหตุผลเต็มไปหมด เช่น การที่แม่วิ่งกลับเข้าไปในตึกที่ไฟกำลังไหม้เพื่อช่วยลูก หรือ การบริจาคไตข้างนึงให้คนในครอบครัว การคำนวณขั้นเทพของ AI จะไม่เข้าใจทางเลือกนี้ (เป็นทางเลือกที่มี low expected utility)
• การตัดสินใจที่เกี่ยวกับประสบการณ์ หรือ รสนิยมส่วนตัว ที่ไม่มีคำตอบที่ถูกหรือผิดชัดเจน เช่น AI อาจจะทำนายได้ ว่าเพลงไหนจะมีโอกาสดังที่สุด แต่มันไม่มีทางรู้ว่า เพลงไหนที่จะโดนใจเรามากที่สุด
• การตัดสินใจเกี่ยวกับเป้าหมาย หรือ ความหมายของชีวิต

Augmented intelligence ทางออกที่ AI ทั้ง 4 ตัวเห็นตรงกัน

สรุปว่า AI จะตัดสินใจได้ดีกว่ามนุษย์มั้ย? แล้วการตัดสินใจของมนุษย์ยังจำเป็นอยู่รึเปล่า?

สิ่งที่น่าสนใจคือ AI ทั้ง 4 ตัวต่างก็พูดถึง การผสานจุดแข็งของ AI และ จุดแข็งของมนุษย์เข้าด้วยกัน ที่เรียกว่า Augmented Intelligence

เราก็ให้ AI ทำงานด้านการประมวลผล หาแพทเทิร์น วิเคราะห์ข้อมูล ซึ่งมันทำได้รวดเร็วแม่นยำกว่าเรามาก ส่วนมนุษย์ ก็ทำหน้าที่เรื่องการตีความ ทำความเข้าใจภาพรวม รวมถึงการตัดสินใจด้านจริยธรรมและอารมณ์ความรู้สึก

combination แบบนี้ น่าจะเป็นทางออกที่ดีที่สุด เพราะการตัดสินใจที่ดี ไม่ใช่แค่เรื่องของ “ข้อมูล” หรือ “ความเร็ว” แต่ยังเป็นเรื่องของ “ความเป็นมนุษย์” ที่ AI อาจไม่มีวันแทนที่ได้ทั้งหมด