#DecisionIntelligence – EP9: Poker สนามซ้อมการตัดสินใจ ในชีวิตจริง

Annie Duke เคยเป็นแชมป์ Poker ระดับโลก ที่ทำเงินรางวัลจากการแข่ง Poker อย่างเดียวมากกว่า 4 ล้านเหรียญ ก่อนจะเลิกแข่ง Poker มาเขียนหนังสือสอนการตัดสินใจขายดีอย่าง Thinking in Bets: Making Smarter Decisions When You Don’t Have All the Facts (4.3/5 จาก 4,766 รีวิวบนเว็บ Amazon)

ปัจจุบัน Annie เป็น Adjunct Professor ที่ Harvard Kennedy School, UPenn Wharton School of Executive Education และเป็น Coach สอนด้านการตัดสินใจให้กับผู้บริหารในหลายบริษัท

ถึงตอนนี้ สงสัยกันมั้ยคะ ว่าแชมป์ Poker ที่ดูเหมือนเป็นเกมส์การพนันเกมส์หนึ่ง ทำไมมาสอนเรื่องการตัดสินใจ แถมยังเขียนหนังสือเรื่องการตัดสินใจออกมาขายดีถล่มทลายอีก

Poker คือ เกมส์ของการตัดสินใจ

ในหนังหรือซีรีย์ที่พระเอกมีภาพลักษณ์ว่า เก่ง ฉลาด มักจะมีฉากแสดงความฉลาดตอนพระเอกเล่น Poker อย่าง James Bond จาก Casino Royale หรือ Harvey Specter จาก Series Suits

เราแทบไม่เคยเห็นพระเอกแสดงความเทพจากการเล่น Blackjack หรือ Roulette กันสักเท่าไหร่ เพราะถึงจะชนะมันก็เหมือนว่าเป็นเพราะดวงมากกว่า แต่ Poker ไม่เหมือนกันค่ะ

ในบทความวันนี้ เราจะมาชวนคุยถึงเกมส์ Poker ในแง่มุมของการเป็น “สนามฝึกซ้อมการตัดสินใจ” เพราะธรรมชาติของเกมส์แทบจะจำลองการตัดสินใจในชีวิตจริงมาเลย อย่างเช่น

• เราเลือกไม่ได้ว่าเราจะได้ไพ่อะไรในมือ และ ไพ่ที่กำลังจะเปิดออกมาจะดีกับเรารึเปล่า
• เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน มีข้อมูลไม่ครบถ้วน ในเวลาที่ต้องตัดสินใจ
• ในขณะที่เราคิด วิเคราะห์ วางแผนอะไรมากมาย คู่แข่งของเรากำลังวางแผนอยู่เหมือนกัน (Game Theory ก็มา)
• และที่สำคัญที่สุด ผลแพ้ ชนะ ของแต่ละเกมส์ มีส่วนจากทั้ง ดวงและฝีมือ (Lucks vs Skills) การที่เราเข้าใจอย่างถูกต้องว่า ผลแพ้ชนะของเรา มาจาก ดวง หรือ ฝีมือ จะช่วยให้เราอยู่รอดในโลกที่คาดเดาไม่ได้นี้

ด้วยความใกล้เคียงกันโดยธรรมชาติของเกมส์ Poker และการตัดสินใจที่มีผลกระทบขนาดใหญ่ มันเลยเป็นตัวอย่างที่ถูกหยิบยกขึ้นมาพูดถึง มาเป็นบทเรียน เรื่องการตัดสินใจอยู่บ่อยๆ

นอกจาก Annie Duke ก็ยังมี Nassim Nicholas Taleb เจ้าของหนังสือขายดีหลายเล่มอย่าง Fooled by Randomness และ The Black Swan ที่มองว่า Poker คือ สนามฝึกฝนการตัดสินใจ ให้เราอยู่รอดได้ในโลกที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน หรือ Maria Konnikova ผู้เขียนหนังสือขายดีเรื่อง The Biggest Bluff ก็นำเสนอแง่มุมการตัดสินใจ ผ่านมุมมองของเกมส์ Poker

ถ้าใครอยากรู้ว่า เราจะใช้เรียนรู้การตัดสินใจให้ดีขึ้น ผ่านเกมส์ Poker ได้ยังไง เราสรุปมาให้ในบทความนี้แล้วค่ะ

Poker for dummies ใครรู้กติกาอยู่แล้ว จะข้ามส่วนนี้เลยก็ได้นะคะ

• เริ่มเกมส์ ทุกคนจะได้ไพ่คนละ 2 ใบ ปิดไพ่ไว้ (เรียกว่า hole cards) และ dealer จะเปิดไพ่ 5 ใบไว้กลางโต๊ะ (เรียกว่า community cards) รอบแรกเปิด 3 ใบ (flop) รอบสองเปิด 1 ใบ (turn) รอบสามเปิด 1 ใบ (river)
• ในระหว่างแต่ละรอบ ทุกคนต้องตัดสินใจว่าจะ
  • Check ขอดูไพ่ต่อโดยไม่เพิ่มเงิน
  • Call ตัดสินใจลงเงินด้วยจำนวนเงินที่ผู้เล่นอื่น bet ไว้
  • Raise เพิ่มจำนวนเงินเดิมพัน ถ้าผู้เล่นคนอื่นยังอยากอยู่ในเกมส์ ก็ต้อง match เงินจำนวนนี้
  • Fold หมอบ ยอมแพ้ ไม่เล่นรอบนี้
• จนถึงรอบสุดท้าย คนที่ยังไม่ fold ต้องเปิดไพ่ออกมา ใครมีไพ่ 5 ใบที่ดีที่สุด (รวมไพ่ในมือ กับ ไพ่กลางโต๊ะ) จะได้เงินพนันทั้งหมดไป

Lucks vs Skills

Warren Buffet นักลงทุนระดับตำนานเคยกล่าวเอาไว้ว่า “ตอนน้ำลงน่ะแหละ เราก็จะเห็นกัน ว่าใครแก้ผ้าว่ายน้ำ”

“Only when the tide goes out do you discover who’s been swimming naked.” — Warren Buffett

เรียกได้ว่าเป็นคำกล่าวสุดคลาสสิค โดยเฉพาะกับการลงทุนในตลาดหุ้น ตอนตลาดกระทิง คนจำนวนมากทำกำไรได้ ถึงแม้จะไม่ได้มีความเข้าใจเรื่องการลงทุนสักเท่าไหร่ ก็เข้าใจว่าตัวเองเก่ง จนกระทั่งตลาดหุ้นเปลี่ยนทิศ คนกลุ่มนั้นถึงได้รับบทเรียนราคาแพง จากการเข้าใจผิดว่า ความสำเร็จที่ผ่านมา คือ “ฝีมือ” ทั้งที่มันมาจาก “โชค”

การเข้าใจว่าผลลัพธ์ที่เราได้มา มาจาก ฝีมือ หรือมาจาก โชคช่วย เป็นหนึ่งใน skill ที่สำคัญที่สุด ที่จะช่วยให้เราอยู่รอดปลอดภัยในโลกที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน เพราะมันจะทำให้เราประเมินโอกาสสำเร็จในการตัดสินใจของเราได้อย่างเหมาะสม

อย่างเช่น ถ้าเรารู้ตัว ว่าเราทำกำไรจากหุ้นได้ เพราะโชคช่วยในยามตลาดขาขึ้น เราก็จะไม่ทุ่มหมดหน้าตัก จนอาจจะหมดตัวได้ ตอนที่ตลาดขาลงมาแบบไม่ทันตั้งตัว

เรื่องที่น่ากลัวก็คือ คนเรา ก็มีแนวโน้มที่จะคิดว่า ความสำเร็จของเรา มาจากฝีมือ แล้วถ้าเราจะเคยพลาดอะไรไปบ้าง ก็เป็นเพราะสถานการณ์รอบด้านตอนนั้นทำให้เราโชคไม่ดี (self-serving bias) — พูดอีกอย่างก็คือ ใครๆก็คิดว่าตัวเองเก่งทั้งนั้นแหละ จะมีสักกี่คน ที่คิดว่าตัวเองประสบความสำเร็จเพราะโชคดี

ฝึกวิธีคิดแบบ Probabilistic Thinking ผ่านเกมส์ Poker

ในบทความก่อนหน้านี้ เราเคยพูดถึงการปรับ mindset หนึ่งอย่างที่จะช่วยให้เราตัดสินใจได้ดีขึ้น ก็คือการเปลี่ยนวิธีคิดจาก Certainty Thinking ที่เราพยายามหาข้อมูล จนมั่นใจ 100% ก่อนจะตัดสินใจ เป็น Probabilistic Thinking ที่เราจะตัดสินใจ จากโอกาสสำเร็จหรือล้มเหลวที่มีอยู่ (อ่านบทความเต็มๆได้ ที่นี่)

Poker ก็เหมือนกับการตัดสินใจในชีวิตจริง ที่เรารู้แค่ไพ่ที่อยู่ในมือเรา และไพ่ที่ถูกเปิดออกมาแล้ว (เหตุการณ์ในอดีต) แต่เราไม่รู้ว่าคู่แข่งเราถือไพ่อะไร และไพ่ที่กำลังจะถูกเปิดออกมาจะเป็นอะไร

สิ่งที่เราทำได้ คือ ตัดสินใจ เล่นไพ่ในมือเราให้ดีที่สุด จากข้อมูลที่เรามีอยู่ บางครั้ง เราเล่น เพื่อให้ชนะมากที่สุด บางครั้ง เราเล่น เพื่อให้แพ้น้อยที่สุดและจำกัดความสูญเสีย

เรียนรู้ Biases, การควบคุมอารมณ์ และ การอ่านคู่ต่อสู้ ผ่านเกมส์ Poker

ใน series sitcom เรื่อง How I met your mother มีตอนที่ Barney สงสัยว่าทำไมตัวเองถึงเล่น Poker แพ้ Robin ตลอด ซึ่ง Robin ก็เฉลยว่า เวลาที่ Barney โกหก (bluff) ว่าไพ่ตัวเองดี จะเผลอพูดคำว่า bluff ออกมา เช่น bluffet แทน buffet หรือ bluffalo wings แทน buffalo wings (ก็หนังตลกอ่ะนะ – -”)

ในฉากนั้น การเล่น Poker และการอ่านคู่ต่อสู้ ดูเป็นเรื่องง่าย เหมือนเกมส์เบาสมองที่เล่นกันในครอบครัว แต่ในชีวิตจริง Poker เป็นเกมส์แบบ Winner takes all หรือ คนเดียวที่ชนะ จะได้เงินรางวัลทั้งหมดไป

ลักษณะของเกมส์แบบนี้ ทำให้ bias และอารมณ์ต่างๆเข้ามามีบทบาทในการตัดสินใจของเราอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็น

• Sunk cost fallacy ทำให้เราไม่กล้าหมอบ (fold) เพราะลงเงินไปเยอะแล้ว
• Loss aversion ทำให้เรากลัวเสียเงิน เลยเล่นแบบกล้าๆกลัวๆ
• หรือการที่เรามีอารมณ์ที่ไม่ปกติ จากความสงสัย จากอารมณ์กลัว โกรธ ทำให้เราเสียสมาธิหรือตัดสินใจผิดพลาด

ในเกมส์ Poker เราไม่ได้เล่นแค่กับไพ่ แต่เราเล่นกับคนด้วย การอ่านคู่ต่อสู้ คาดเดาแนวทางการเล่น รวมถึงหาทางรับมือ ก็เหมือนในชีวิตจริง ที่การเจรจาธุรกิจ หรือ การวางแผนกลยุทธ์ เราจะคิดจากฝั่งตัวเองฝั่งเดียวไม่ได้ แต่ต้องอ่าน move ของฝ่ายตรงข้ามด้วย

The Power of Process Over Outcome

ในหนังสือเรื่อง The Biggest Bluff – Maria Konnikova บอกว่า แทนที่เราจะไปหมกมุ่นอยู่กับผลลัพธ์ของเกมส์ เราควรไปโฟกัสที่การพัฒนา process การตัดสินใจมากกว่า เพราะ การตัดสินใจที่ดี อาจให้ผลลัพธ์ที่ไม่ดีในบางครั้ง แต่ process ที่ดี จะให้ผลลัพธ์ที่ดีในระยะยาว (เหมือนที่เราเคยคุยกันใน Decision Intelligence EP1 เด๊ะเลย)

การให้ความสำคัญกับ วิธีตัดสินใจ มากกว่า ผลลัพธ์ ไม่ได้สำคัญแค่ในเกมส์ Poker แต่ยังสำคัญในเกมส์ธุรกิจอีกด้วย Olivier Sibony อดีตพาร์ทเนอร์ของ Mckinsey เคยทำ study แล้วพบว่า process การตัดสินใจที่ดี สำคัญกว่าการวิเคราะห์ข้อมูลถึง 6 เท่า (source)

บทเรียนจาก Poker กับการตัดสินใจในชีวิตจริง

คราวหน้า เวลาเราเจอการตัดสินใจที่ยากลำบาก ลองกลับมามองบทเรียนจากเกมส์ Poker กันนะคะ อย่าลืมว่า การตัดสินใจที่ดี ไม่ใช่การทำนายอนาคต แต่คือการเลือกทางที่ดีที่สุดจากสถานกาณ์ที่เราอยู่

และที่สำคัญ อย่าหยุดพัฒนาวิธีคิด และ กระบวนการตัดสินใจของตัวเอง เพราะยิ่ง กระบวนการตัดสินใจเราดีขึ้นเท่าไหร่ เราก็ยิ่งพร้อมรับมือกับการตัดสินใจครั้งสำคัญในชีวิต และ เพิ่มโอกาสได้ผลลัพธ์ที่เราต้องการ

Disclaimer: เนื่องจากในไทย การพนันเป็นสิ่งผิดกฎหมาย บทความนี้ไม่ได้สนับสนุนให้เล่นการพนันนะคะ แค่อยากเล่าให้ฟังว่า เราเรียนรู้การตัดสินใจจากเกมส์ Poker ยังไงบ้าง